Giới thiệu
Đã lâu rồi mình chưa viết bài review sách nào cũng như update cái reading list. Cái list này để cũng mốc meo rồi. Hôm nay mình sẽ cập nhật lại list cũng như review quyển sách Công ty một người (Company of One) của Paul Jarvis nhé.
Mình nghĩ quyển sách này sẽ phù hợp với những bạn làm freelancer, indie developer/designer/photographer, tác giả viết sách, vv (nói chung là trong nền kinh tế gig economy)
Định nghĩa công ty một người
Theo Paul Jarvis, định nghĩa của Công ty một người:
"A company of one is simple a business that questions growth"
Công ty một người không phải là công ty chỉ có một mình bạn, bạn có thể thuê, outsource các công việc cho người khác. Xây dựng công ty một người giúp bạn kiểm soát công công việc, cuộc sống, tránh bớt những áp lực, stress.
Xã hội dường như đã hình thành cho chúng ta định nghĩa về một công ty thành công như sau. Bạn phải làm việc càng nhiều càng tốt, và khi công ty tăng trưởng, nó phải tăng trưởng ở mọi mặt: doanh số, nhân sự, chi phí, tiếng tăm.
Những từ như growth, grow hacking, scale up ngày càng phổ biến.
Thực sự thì không phải ai cũng muốn xây dựng công ty triệu đô, thay đổi thế giới cả. Việc xây dựng được những công ty tầm cỡ như vậy đồng nghĩa người đứng đầu cũng sẽ đối mặt với những thử thách, trách nhiệm lớn lao hơn. Phải đối mặt với những bài toán phức tạp, trong đó là quản lý nhân sự, quản lý tài chính, dòng tiền.
Ví dụ có anh Tèo làm lập trình viên được vài năm, tách ra làm riêng một công ty outsource phần mềm. Trường hợp tích cực nhất là vừa ra riêng, anh ấy đã có lời. Doanh thu bình quân 1 năm khoảng 22 tỷ (1 triệu đô).
Công ty ảnh có khoảng 80 nhân viên. Mỗi nhân viên bình quân lương 15 củ/tháng.
15,000,000*80*13 ~= 15,6 tỷ (tính lương tháng 13, team building, party vv) cho nhân sự
Phí thuê mặt bằng văn phòng, giá cũng khoảng 10$/m2. Có 80 mạng thì cũng khoảng trên 100m2. Tính thêm quản lý, giữ xe, vệ sinh, lặt vặt nữa là: 15$/m2 (mình dùng giá bên officesaigon.vn)
(15$*100m2*12) = 18,000$. ~= 414,000,000đ. Tiền điện: cho 8 triệu 1 tháng. 8,000,000*12 = 96,000,000đ
Chưa tính mấy khoảng như marketing, phí server, mua tool quản lý, văn phòng phẩm, thuế má thì công ty sẽ lời khoảng 5-6 tỷ. Trường hợp có nhiều founder thì anh Tèo phải chia tỷ lệ ra nữa.
Tuy nhiên không phải ai cũng làm được như Tèo, và những giả định ở trên của mình đều là theo hướng tích cực nhất. Còn thực tế thì anh Tèo phải đối mặt với rất nhiều khó khăn như nhân viên nhảy việc, thiếu dự án. Ví dụ một ngày có anh Tý trong công ty làm team leader nghỉ việc, kéo hết 30 nhân viên của anh Tèo ra làm riêng là anh Tèo nổ não ngay.
Cũng như anh Tèo, anh Tũn làm lập trình viên vài năm. Sau khi có vài mối quan hệ cũng ra làm riêng nhưng anh Tũn theo hướng công ty 1 người. Anh Tũn có thể kiếm ít tiền hơn anh Tèo (khoảng 1/2 của anh Tèo) nhưng có lifestyle thoải mái hơn. Anh Tũn không phải quản lý cả trăm nhân viên. Anh Tũn có nhiều thời gian cho gia đình hơn.
Với tư tưởng Công ty một người là vẫn giữ quy mô công ty nhỏ nhất có thể nhưng tăng tối ta lợi nhuận. Mình thấy một số anh ở VN cũng làm MMO (affiliate, dropshipping, đầu tư bitcoin, chứng khoán, vv) có khi chưa lập công ty nhưng số tiền kiếm được mỗi năm cũng vài tỷ.
Phần đầu của quyển sách thì Paul Jarvis đưa câu định nghĩa công ty một người là như vậy. Phần còn lại của quyển sách, bác ấy sẽ chứng minh thêm, xác định bạn có phù hợp xây dựng company of one, rồi cách xây dựng nó.
Với mình, cái tư tưởng công ty một người này cũng không có gì mới. Vì mình đã đọc qua một quyển cũng khá giống: Small Giants: Companies That Choose to Be Great Instead of Big, mình cũng là fan của trang indie hackers - một cộng đồng chia sẻ những dự án thành công (doanh thu > 50,000$ cũng khá nhiều) mà chỉ có 1-2 founder làm chính thôi.
Hay ngay ở VN, mấy bạn influencers, streamers, bloggers/vloggers, bán hàng online kiếm tiền còn hơn khối startup đang sống lay lắt qua ngày.
Nhưng mỗi người sẽ có một nguy nghĩ, mission riêng. Ai làm gì cũng được miễn là họ thấy vui và hạnh phúc với những gì mình đang làm. Mình viết bài này chốt là để giới thiệu 1 quyển sách hay, 1 tư tưởng có thể mới với bạn. Mình không cổ xuý hay phán xét ai đâu nhé.
Kết
Mình nghĩ tư tưởng lớn nhất của quyển sách này nên xây dựng một công ty mà giảm thiểu tối thiểu chi phí tăng trưởng và tăng đối ta lợi nhuận. Còn bạn có suy nghĩ gì? Xây dựng công ty là phải có chí lớn, go big or go home hay bạn đồng ý với tư tưởng Company of one? Hãy để lại bình luận nhé.
Còn giờ thì...
Happy reading.