Stacks là gì? Bitcoin Layer 2 là gì?
Stacks là gì? Bitcoin Layer 2 là gì?
Stacks là gì?
Stacks là một giải pháp được xây dựng trên Bitcoin (mình sẽ giải thích khúc này bên dưới sau). Stacks có token là STX.
Mục tiêu chính của Stacks là mở rộng chức năng cho Bitcoin, ví dụ như
Stacks mang đến hợp đồng thông minh (smart contract) cho Bitcoin mà không cần phải tách rời hay thay đổi bất kỳ điều gì trong Bitcoin.
NFT cho Bitcoin
Lending, hoặc borrow BTC
Điều này mở ra toàn bộ hệ sinh thái các ứng dụng phi tập trung (dApps và DeFi) trê Bitcoin mà vẫn tận dụng tính an toàn và phi tập trung của blockchain Bitcoin.
Tiền thân của Stacks là Blockstack, mình đã theo dự án này từ năm 2019. Mọi người có thể đọc thêm bài viết dưới đây
Blockstack - Xem phim để đầu tư
Mình có khoá học Lập trình smart contract với Clarity và Stacks, bạn có thể tham gia học
Tham gia group Stacks Việt Nam tại đây: https://t.me/StacksVietnam
Bitcoin Layer 2 là gì?
Ở trong bài **Bài viết bạn cần đọc trước khi đầu tư crypto, mình có phân tích thị trường crypto hiện tại sẽ là Bitcoin và phần còn lại.
Bitcoin được ví như vàng điện tử. Vì thế trước giờ ngoài tính năng chính là chuyển tiền và đảm bảo giá trị tài sản thì chúng ta chưa được làm được gì nhiều với Bitcoin.
Mọi giao thức tài chính phi tập trung (DeFi) hoặc NFT trên Bitcoin đều không được quan tâm.
Nhưng gần đây với sự nổi dậy của Bitcoin Ordinals (giao thức Bitcoin NFT), mọi người mới chợt bừng tỉnh “à thì ra chúng ta có thể dùng DeFi, mint NFT trên Bitcoin được” Theo mình đánh giá thì giao thức Bitcoin Ordinals chỉ là bước đệm để mọi người bắt đầu tìm hiểu thêm về Stacks. Vì Bitcoin có hạn chế rõ ràng nhất là không thể có smart contract.
Do đó, để xây dựng các ứng dụng phi tập trung (dapps), các giao thức tài chính phi tập trung (DeFi), thì chúng ta cần phải có thêm 1 layer nữa.
Và Stacks là một Bitcoin Layer 2 nổi bật nhất hiện tại.
Cách hoạt động của Stacks?
Phần này sẽ giải thích 2 câu hỏi
Tại sao gọi Stacks là Bitcoin Layer
Tại sao Stacks là một giải pháp được xây dựng trên Bitcoin
Cơ chế Proof of Transfer
Stacks có cơ chế đồng thuận để tạo khối (block) mới gọi là Proof-of-Transfer (PoX). Sẽ có 2 đối tượng tham gia vào PoX
Miners: Thay vì dùng máy đào, miner sẽ bỏ ra BTC. Miner sẽ nhận là được STX giá rẻ hơn thị trường một chút
Stackers: Là những người lock STX lại để có cơ hội nhận lại BTC từ miner.
Stacks liên kết với Bitcoin như thế nào?
Để xây dựng block mới trên blockchain Stacks, các miners sẽ gửi mã hash của mỗi khối Stacks vào chuỗi Bitcoin bằng cách sử dụng OP_RETURN trong các giao dịch Bitcoin.
Gửi mã hash qua OP_RETURN trong Bitcoin transaction
Tức là muốn tạo block trên Stacks sẽ tạo 1 transaction trên Bitcoin rồi đính kèm mã hash của block trên Stacks.
Mỗi khi tạo block trên Stacks, sẽ có 1 transaction trên Bitcoin
Một block trên Stacks có thể chứa hàng ngàn transactions, được gói lại (thành 1 mã hash) và gửi lên Bitcoin blockchain.
Điều này có nghĩa là trạng thái của blockchain Stacks được gắn liền với Bitcoin blockchain và được hưởng lợi từ tính không thể thay đổi của nó (immutability). Vì thông tin trên Bitcoin gần như không thể thay đổi.
Cơ chế này cũng khá giống Bitcoin Ordinals, vì thế mà nếu Bitcoin Ordinals càng phát triển thì sẽ càng có nhiều người biết đến Stacks hơn.
Nếu Stacks bị hack thì có thể rollback dữ liệu từ những mã hash trên Bitcoin này.
Những điểm đặc biệt của Stacks
Stacking
Bạn có thể lock STX để nhận về native BTC. Bạn sẽ nhận về BTC trên mạng Bitcoin chứ không phải wrapped BTC đâu nhé. Mình đã stack gần 2 năm nay rồi. Mọi thông tin về stacking bạn có thể tham khảo tại đây: https://stacking.club/
Mình cũng có làm video hướng dẫn Stacking, bạn có thể tham khảo thêm
https://www.youtube.com/watch?v=yMZ0fXr2_70&t=18s
Ngôn ngữ smart contract Clarity
Stacks có ngôn ngữ để viết smart contract riêng biệt gọi là Clarity. Nó sẽ là đối thủ cạnh tranh với Solidity bên Ethereum
Ngôn ngữ Clarity đúng như tên gọi của nó, rất rõ ràng và dễ học. Bạn hoàn toàn có thể viết những smart contract từ đơn giản tới phức tạp với nó.
Những dapps, defi protocol được viết bới Solidity đều có thể được viết với Clarity nhưng Clarity là smart contract cho Bitcoin.
Clarity cũng không có trình biên dịch (No Compiler) nên cũng sẽ ít lỗi, ít bị hack hơn Solidity.
Mình có khoá học Lập trình smart contract với Clarity và Stacks, bạn có thể tham gia học
SEC Qualified
Stacks là dự án crypto duy nhất hiện tại được SEC (Ủy ban Giao dịch và Chứng khoán Hoa Kỳ) cấp phép bán token vào năm 2019. Stacks lúc bấy giờ là Blockstack đã bán được $28M.
Điều này có nghĩa là trong tương lai, STX sẽ không bị SEC kiện vì là chứng khoán nữa.
Đây cũng là điểm tốt để mọi người có thể đầu tư một cách lâu dài
Cộng đồng
Mình đã đi theo dự án Stacks được gần 4 năm. Stacks là một trong những crypto project có cộng đồng healthy và balance nhất mình từng thấy.
Hầu như không có dự án meme coin, shitcoin nào trên Stacks.
Có nhiều tổ chức như Stacks Accelerator, Stacks Startups, Trust Machine, vv để giúp đỡ các dev tham gia xây dựng các dự án trên mạng lưới.
Có cảm giác mọi người cùng xây dựng mục tiêu Build on Bitcoin từng ngày.
Founder
Founder của Stacks là bác Muneeb, bác này là tiến sĩ về Distributed Systems - là nền tảng cho blockchain.
Stacks cũng là luận văn của tiến sĩ của bác. Tức là bác đã theo dự án này mười mấy năm mà không ‘nhảy việc’. Một người founder có tâm và kiên trì như vậy rất đáng để một nhà đầu tư Stacks như mình tin tưởng, đúng không nào?
Kết
Stacks là dự án mình thấy cơ chế rất hay và mình cũng tin tưởng sự thành công của nó. Đỉnh điểm của STX là khoảng $2.9 nhưng mình cũng không bán.
Mặc dù đang chia 3 lần tài sản nhưng mình vẫn sẽ tiếp tục với dự án Stacks này.
Gần đây với sự ‘giúp đỡ’ của Bitcoin Ordinals thì mọi người cũng dần biết đến Stacks hơn. Mình thì nghĩ tương lai Stacks vẫn còn phát triển nhiều. Vì thế mình sẽ bắt đầu viết nhiều hơn về Stacks. Mọi người cùng đón đọc các bài viết sau nhé.
Mọi người có thể giam gia group Stacks Việt Nam trên Facebook và Discord nha: