Cách làm giàu bằng thực lực

Giới thiệu

Mình rất thích bác Naval Ravikant - founder của Angel List. Bác Naval có các podcast, tweet storm rất hay về cách làm giàu, hạnh phúc, và cuộc sống.

Bài viết này mình sẽ đi qua tweet storm How to Get Rich (without getting lucky) và chia sẻ quan điểm của mình về chủ đề này

https://twitter.com/naval/status/1002103360646823936

Cách làm giàu bằng thực lực

Seek wealth, not money or status. Wealth is having assets that earn while you sleep. Money is how we transfer time and wealth. Status is your place in the social hierarchy.

Wealth (thịnh vượng): Tức là nếu bạn bị mất hết tài sản, bạn vẫn có thể làm lại từ hai bàn tay trắng được. Người giàu chưa chắc đã thịnh vượng, còn người thịnh vượng chắc chắn sẽ giàu

Ở đây, bác Naval cũng có ý rất giống bác Robert Kiyosaki (Cha giàu cha nghèo) về tài sản và tiêu sản. Việc xây dựng các nguồn ngu nhập thụ động rất quan trọng. Nhiều người nghĩ làm chức lớn trong 1 công ty là ổn định. Còn mình thấy xây dựng 1 kênh Youtube, Tiktok triệu views mới là ổn định

Có câu là "có tiền, có quyền (địa vị)". Chúng ta nên tập trung vào việc xây dựng sự thịnh vượng, thu nhập thụ động. Còn địa vị chỉ là "by-product" mà thôi, không phải là thứ cần ưu tiên

Understand that ethical wealth creation is possible. If you secretly despise wealth, it will elude you. Ignore people playing status games. They gain status by attacking people playing wealth creation games.

Làm giàu một cách có đạo đức là việc có thể làm, nhưng nó khó.

Khi bạn có tiền, có quyền và nhiều mối quan hệ, giữ được mình chẳng dễ chút nào. Tiền không đổi bản chất con người, nó chỉ khuếch đại chúng. Bạn có thấy những người thành công nhất lại là những người thường vướng vào vòng lao lý không?

Cho nên, càng thành công thì càng phải tỉnh táo. Tránh xa các đối tác lừa lọc, bất chấp để thành công. Phải biết đủ!

Nên đọc Chủ nghĩa khắc kỷ và Ego is the enemy để giữ mình

You’re not going to get rich renting out your time. You must own equity - a piece of a business - to gain your financial freedom.

Chỉ làm công ăn lương bán thời gian thì sẽ không bao giờ giàu được. Phải kinh doanh riêng, đầu tư thêm mới là con đường hướng tới tự do tài chính

You will get rich by giving society what it wants but does not yet know how to get. At scale.

Khởi nghiệp là giúp người khác. Đặt biệt là giúp họ tiết kiệm thời gian. Còn làm giàu là khởi nghiệp thành công ở quy mô lớn hơn.

• Grab giúp bạn bắt xe ôm nhanh và an toàn hơn

• Facebook giúp bạn giải trí, thể hiện bản thân nhanh hơn

• Airbnb giúp bạn đặt phòng nhanh hơn

• Cô bán hủ tiếu bún bò giúp bạn có bữa ăn trong 5p

Người giúp được nhiều người (quy mô lớn) thì càng giàu.

Pick an industry where you can play long term games with long term people. Play iterated games. All the returns in life, whether in wealth, relationships, or knowledge, come from compound interest. Don't partner with cynics and pessimists. Their beliefs are self-fulfilling.

• Chọn một ngành mà bạn có thể đi đường dài được. Ví dụ như phần mềm, marketing. 20 năm nữa những ngành này đều có nhu cầu cao.

• Không làm ăn với những người có suy nghĩ ngắn hạn, bi quan. Chọn người có tính kiên nhẫn, biết đối mặt với thất bại.

Learn to sell. Learn to build. If you can do both, you will be unstoppable.

Để 1 sản phẩm đến tay khách hàng, ta cần ít nhất 2 loại người: - Người xây dựng sản phẩm đó. Ví dụ lập trình viên, designer, kiến trúc sư, vv - Người có thể bán sản phẩm đó tới khách hàng

Nếu bạn có tố chất của cả 2 thì tuyệt cú mèo. Mình thấy là người làm kỹ thuật học về bán hàng sẽ dễ hơn người bán hàng đi học kỹ thuật.

Specific knowledge is knowledge that you cannot be trained for. If society can train you, it can train someone else, and replace you.

Kiến thức càng chuyên biệt, ít người biết bạn càng có giá. Ví dụ giờ rất ít developer có thể code blockchain. Nên blockchain developer rất có giá.

Một marketer trong ngành crypto cũng có giá trị cao hơn marketer một ngành truyền thống.

Nhưng nếu mọi trường IT đều dạy lập trình blockchain và trường marketing dạy về crypto. Lúc đó kiến thức này nhiều người biết => xuống giá trị

Specific knowledge is found by pursuing your genuine curiosity and passion rather than whatever is hot right now.

Building specific knowledge will feel like play to you but will look like work to others.

Specific knowledge is often highly technical or creative. It cannot be outsourced or automated.

Cả 3 tweet này đều nói về kiến thức chuyên biệt.

• Kiến thức chuyên biệt thường có do ta tự mò, tự học hỏi hơn là học theo những thứ đang trending ở hiện tại.

• Đam mê gắn liền với kiến thức chuyên biệt

• Kiến thức chuyên ngành thường mang tính kỹ thuật cao hoặc siêu sáng tạo. Rất khó để thuê hoặc tự động hoá.

Ví dụ dễ thấy nhất là các rappers nổi tiếng Việt Nam như Rhymastic, Đen Vâu, Binz, Bray. Mười năm trước ít ai nghe rap, họ vẫn miệt mài nghiên cứu, theo đuổi đam mê. Bây giờ rap đang trend, đi đâu cũng thấy mấy cậu nhóc choai choai freestyle

Giả sử bạn đang theo đuổi thứ gì đó mà 10 năm nữa nó mới thịnh hành, thì chỉ có đam mê mới giúp bạn không bỏ cuộc.

Embrace accountability, and take business risks under your own name. Society will reward you with responsibility, equity, and leverage.

The most accountable people have singular, public, and risky brands: Oprah, Trump, Kanye, Elon.

Làm gì làm vẫn nên ghi nhận sự đóng góp của mình ở các dự án (dưới tên của mình).

Đây là cách xây dựng thương hiệu cá nhân vì nhờ đó mà bạn có thể làm việc với những lạ dễ dàng hơn.

Đừng hiểu lầm với ý số 1 là địa vị. Thương hiệu cá nhân là tô điểm lại những gì bạn đã thực sự làm trong quá khứ để bạn tận dụng nó trong tương lai. Còn địa vị chỉ để thoả mãn cái tôi của bản thân bạn.

Mình lấy ví dụ này cho dễ hiểu. Năm ngoái mình có lập 1 công ty bên Singapore, thế là mình lên chức CEO, trường hợp này là mình muốn địa vị.

Còn ví dụ mình là founder của một dự án blockchain là thương hiệu cá nhân. Nó giúp mình dễ đi nói chuyện với các đối tác mới trong ngành.

“Give me a lever long enough, and a place to stand, and I will move the earth.”

Fortunes require leverage. Business leverage comes from capital, people, and products with no marginal cost of replication (code and media).

Tiếp theo chúng ta nói về leverage (đòn bẩy).

Đòn bẩy đến từ - Vốn - Con người - Khả năng nhân rộng của sản phẩm

Capital means money. To raise money, apply your specific knowledge, with accountability, and show resulting good judgment.

Để gọi được vốn, bạn có có kiến thức chuyên biệt. Sau đó có kết quả nhất định (ít nhất là có MVP) từ những kiến thức bạn có.

Bạn có thể xem Những thương vụ gọi vốn triệu USD của startup Việt trong 3 tháng đầu năm để thấy rằng mỗi startup đều có founder hiểu rõ ngành mình đang làm (kiến thức riêng biệt)

Labor means people working for you. It's the oldest and most fought-over form of leverage. Labor leverage will impress your parents, but don’t waste your life chasing it.

Capital and labor are permissioned leverage. Everyone is chasing capital, but someone has to give it to you. Everyone is trying to lead, but someone has to follow you.

Code and media are permissionless leverage. They're the leverage behind the newly rich. You can create software and media that works for you while you sleep.

Vốn và sức lao động là đòn bẩy phải có sự cho phép. Vì đi làm phải theo luật của công ty, đi gọi vốn phải theo luật của quỹ đầu tư

Code và media là đòn bẩy không cần sự cho phép của bất kỳ ai.

Code tức là bạn có thể viết phần mềm, tự đẩy lên mạng rồi bán. Media tức là bạn có thể tự làm content, viết blog, làm podcast, video, vv

Code và media vẫn đem lại thu nhập khi bạn đang ngủ vì thế chúng là đòn bẩy tốt nhất.

If you can't code, write books and blogs, record videos and podcasts.

Mình bổ sung thêm ý của bác Navel là nếu bạn không biết code, bạn vẫn có thể dùng các công cụ nocode

Judgement requires experience, but can be built faster by learning foundational skills.

There is no skill called “business.” Avoid business magazines and business classes.

Study microeconomics, game theory, psychology, persuasion, ethics, mathematics, and computers.

Ở đây bác Naval đề xuất các kỹ năng nên - Kinh tế vi mô - Lý thuyết trò chơi
- Tâm lý học - Khả năng thuyết phục - Giáo dục công dân - Toán - Khoa học máy tính

Mình bổ sung là nên học thêm về triết học vì triết học giúp ta có cuộc sống tốt hơn, biết mình nhỏ bé đến dường nào 🙃

Reading is faster than listening. Doing is faster than watching.

Mình nghĩ là không đúng. Đọc thì tập trung hơn nghe, chứ chưa chắc là nhanh hơn. Còn làm thì chắc chắn nhanh hơn xem rồi

There are no get rich quick schemes. That's just someone else getting rich off you.

Không có làm giàu nhanh, ai chỉ bạn làm giàu nhanh là người đó đang làm giàu từ bạn (bán khoá học)

When you're finally wealthy, you'll realize that it wasn't what you were seeking in the first place. But that's for another day.

Giàu có chưa chắc đã hạnh phúc, nhưng nghèo chắc chắn sẽ khổ. Cho nên dù gì nếu không biết làm gì trong cuộc sống, thì nên làm giàu trước.

Sau này cuộc sống có vất vả thì còn có tiền để tìm kiếm ý nghĩa cuộc sống.

Kết

Mình không đồng tình với cái tên của tweet storm này How to Get Rich (without getting lucky).

Mình tin là muốn làm giàu phải có thực lực, nhưng may mắn cũng rất quan trọng. Thiên thời, địa lợi nhân hoà mà. Thiếu may mắn thì giỏi cỡ nào cũng toang thôi.

Còn lại những thứ bác Navel chia sẻ mình đều tâm đắc, đọc đi đọc lại. Bạn có thể nghe podcast dài hơn 3h về chủ đề này nha